27.1.2009 „Testament ocalałych“

Ocalić pamięć – zachować autentyczne miejsca – przejąć odpowiedzialność

My, niżej podpisani, byli więźniowie i więźniarki niemieckich obozów koncentracyjnych występujemy w imieniu międzynarodowych komitetów więźniów obozów i podobozów koncentracyjnych. Pamiętamy o naszych pomordowanych rodzinach i milionach ofiar, którym w tych miejscach kaźni odebrano życie. Ich prześladowania i mordy na tle rasistowskim, politycznym, religijnym, biologicznym i ekonomicznym oraz zbrodnicza wojna doprowadziły świat na skraj przepaści i pozostawiły po sobie przerażający bilans.

Po naszym uwolnieniu przysięgliśmy budować nowy świat, świat pokoju i wolności. Nasze zaangażowanie miało zapobiec powtórzeniu się tych niewyobrażalnych zbrodni. Przez całe życie dawaliśmy świadectwo, przez całe życie staraliśmy się przekazywać młodym ludziom wiedzę o tym, co przeżyliśmy, o naszych tragicznych doświadczeniach i ich przyczynach.

Właśnie dlatego bardzo boli i oburza nas to, że dziś zmuszeni jesteśmy stwierdzić, iż świat nie wyciągnął dostatecznej nauki z naszej historii. Właśnie dlatego kultywowanie pamięci i składanie hołdu pomordowanym nadal muszą być zadaniem zarówno obywateli jak i państw.

Byłe obozy są dziś kamiennymi świadkami historii. To miejsca zbrodni, międzynarodowe cmentarze, muzea i ośrodki edukacji. To dowody przeciwko tym, którzy próbują zadać kłam historii lub ją zbagatelizować. Dlatego muszą zostać na trwałe zachowane. Są to miejsca badań naukowych i działalności pedagogicznej, toteż konieczne jest zapewnienie odpowiedniej opieki pedagogicznej dla wszystkich osób je odwiedzających.

Odpowiedzialność za niewyobrażalne nazistowskie zbrodnie przeciwko ludzkości – a wśród nich przede wszystkim za Holokaust – ponosiły Niemcy. Niemcy zrobiły dużo, by dokonać rozrachunku ze swoją historią. Oczekujemy, że Republika Federalna Niemiec i jej obywatele również w przyszłości w szczególnym stopniu stawią czoła tej odpowiedzialności.

Jednak swoje zadanie ma także Europa: zamiast urzeczywistniać nasze ideały demokracji, pokoju, tolerancji, samostanowienia i praw człowieka, nierzadko wykorzystuje się historię do tego, by siać niezgodę pomiędzy ludźmi, grupami i narodami. Protestujemy przeciwko rozgrzeszaniu się z własnych win poprzez przywoływanie win cudzych, hierarchizowaniu doświadczonego cierpienia, przeciwstawianiu sobie ofiar i mieszaniu etapów historii. Dlatego popieramy apel o przekazywanie pamięci historycznej wygłoszony w 2004 roku przed niemieckim Bundestagiem przez byłą Przewodniczącą Parlamentu Europejskiego i byłą więźniarkę Auschwitz Simon Veil: „Europa powinna znać swoją wspólną przeszłość jako całość i przyjmować ją ze wszystkimi jej ciemnymi i jasnymi stronami; każde państwo członkowskie musi mieć świadomość swoich błędów i niepowodzeń i przyznawać się do nich, musi pogodzić się z własną przeszłością, by móc żyć w zgodzie również ze swoimi sąsiadami.”

Nasze szeregi przerzedzają się. Na wszystkich szczeblach naszych organizacji, na płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej, przystępują do nas ludzie chcący przejąć zadanie kultywowania pamięci. Oni dają nam nadzieję na przyszłość, kontynuują naszą pracę. Dialog, jaki rozpoczęto z nami, musi być prowadzony dalej z ich udziałem. Aby sprostać tym zadaniom, potrzebują wsparcia ze strony państwa i społeczeństwa.

Jako ostatni naoczni świadkowie zwracamy się do Niemiec, do wszystkich państw europejskich i do społeczności międzynarodowej, by strzegły danego człowiekowi daru pamięci i refleksji, zapewniając mu właściwe miejsce również w przyszłości. Prosimy młodych ludzi, by kontynuowali naszą walkę z nazistowską ideologią, walkę o sprawiedliwy świat pokoju i tolerancji, świat, w którym nie będzie miejsca na antysemityzm, rasizm, ksenofobię i prawicowy ekstremizm.

Niech to będzie nasz testament.

Berlin, 25 stycznia 2009 r.

• Noah Flug (Jerozolima)
  Międzynarodowy Komitet Oświęcimski
  
  
• Sam Bloch (Nowy Jork)
  Światowego Zrzeszenie Stowarzyszeń Bergen-Belsen
  
  
• Bertrand Herz (Paryż)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Buchenwald
  
  
• Max Mannheimer (Monachium)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Dachau
  
  
• Uri Chanoch (Jerozolima)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Podobozu Dachau
  
  
• Jack Terry (Nowy Jork)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Flossenbürg
  
  
• Albert van Hoey (Bruksela)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Mittelbau-Dora
  
  
• Robert Pinçon (Tours)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Neuengamme
  
  
• Annette Chalut (Paryż)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Ravensbrück
  
  
• Pierre Gouffault (Paryż)
  Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Sachsenhausen