„Bransoleta z ognia” opowiada wstrząsającą historię o żydowskich mieszkańcach Salonik w sposób, w jaki nigdy jeszcze nikt nie opowiedział jej w Grecji.

– Ojcze, nie płacz. Ojcze, spróbuj zapomnieć...

– Zapomnienie boli bardziej niż pamiętanie, moje dziecko.

– Ojcze, nigdy nie zapomnę...

Taką obietnicę grecka pisarka Beatrice Saias-Magrizou złożyła swojemu ojcu Josephowi, gdy ten opowiedział jej szczegółowo o swoim życiu. Opisała w powieści piekło, które przeżył jako więzień w obozach III Rzeszy, a także jako bezbronne dziecko w rękach osławionego lekarza Josefa Mengele.

Książka ukazała się w 2006 roku, jak dotąd tylko w języku greckim. Teraz sfilmowano ją jako serial telewizyjny pod tytułem „Bransoleta z ognia”, który stał się jednym z największych sukcesów greckiej telewizji. Sześciu na dziesięciu Greków obejrzało do tej pory przynajmniej jeden odcinek.

Jest to godne uwagi w kraju, w którym Holokaust wciąż jeszcze jest tematem tabu, a antysemityzm jest powszechny.

W „Bransolecie z ognia”  Beatrice Saias-Magrizou opowiada o dramatycznej podróży żydowskiej rodziny w najbardziej mrocznych momentach XX wieku. W powieści łączy prawdziwe wydarzenia z fikcją, tworząc w ten sposób wstrząsającą historię o tych, którzy przeszli przez płomienie i zdołali wyjść z nich żywi, by rozpocząć życie od nowa.

– Ojciec opowiadał mi swoją historię z ogromnym bólem i łzami. Przez pierwsze kilka lat w ogóle nic o tym nie mówił. Ojciec założył rodzinę, nie opowiadając o tym, co przeżył. Jedynym śladem był wytatuowany numer 116257 na jego przedramieniu. – W pewnym momencie zadzwonił do mnie i powiedział: Przyjeżdzaj, chciałbym ci coś opowiedzieć, żebyś mogła zapisać tę historię. Wtedy po raz pierwszy opowiedział mi wszystko. Słuchałam go ze ściśnietym żołądkiem i ściśniętym gardłem. Płakaliśmy, przytulaliśmy się, ale opowiedział mi wszystko, a ja obiecałam mu, że to zapiszę. Kilka dni później ojciec zmarł, a ja napisałam tę książkę, bo mu to obiecałam.

Beatrice Saias-Magrizou pragnie, „aby dzięki książce,  dzięki serialowi, ludzie odbyli podróż do prawd i wspomnień, które musimy zachować.”

Ojciec Beatrice Saias-Magrizou miał zaledwie 16 lat, kiedy wraz z rodziną – rodziną sefardyjskich Żydów z Salonik – deportowany był do obozów koncentracyjnych III Rzeszy. – Był królikiem doświadczalnym w rękach Mengele, który bez znieczulenia operował mu wyrostek robaczkowy. Chłopiec doświadczył, jak wykonywano inne, trudniejsze operacje, nawet na dzieciach. Przyglądali się sobie nawzajem jak umierają... Ojciec przeżył, i dwa i pół roku później wrócił do Salonik, gdzie nie było już jego przyjaciół i krewnych. Wytrwał i założył rodzinę, ale zawsze nosił w sobie piętno pamięci i cierpiał ze względu na bardzo słabe zdrowie.

Po raz pierwszy cierpienie żydowskich rodzin z Salonik i całej Grecji zostało pokazane w sposób filmowy w serialu telewizyjnym.

– Były już co prawda filmy dokumentalne lub fabularne o społeczności żydowskiej w Grecji, ale nie było jeszcze serialu. Teraz wreszcie go mamy, a publiczność zareagowała wspaniale: serial jest wielkim sukcesem! – mówi Kelli Alchanati, dyrektor ds. filmów fabularnych w ERT, greckiej korporacji telewizji publicznej.

Prezes Towarzystwa Przyjaźni Grecko-Izraelskiej Gianna Panagopoulou przypomniała widzom na premierze „Bransolety z ognia” o obowiązku pamięci i wzmacniania świadomości historycznej młodszych pokoleń. – Wiedza o Holokauście naszych rodaków pochodzenia żydowskiego, a także o ich wielowiekowej obecności w przestrzeni Grecji musi być przekazywana dalej w edukacji i kulturze dzisiejszych Greków.

– Wolę, żeby istniał ten ważny bodziec, niż próżnia w traktowaniu historii – podkreśla Alexandros Sakellariou, wykładowca socjologii na Helleńskim Uniwersytecie Otwartym. Bo wszyscy wiedzą, że antysemityzm trzyma się w tym kraju mocno. W 2019 roku badanie opublikowane przez Fundację Heinricha Bölla wykazało, że 69 procent Greków ma postawy antysemickie. Ponadto w 2012 i 2015 roku w greckim parlamencie zasiadali deputowani z neonazistowskiego Złotego Świtu. Dziś w rządzie jest trzech ministrów, którzy dawniej wygłaszali antysemickie wypowiedzi. Jest jeszcze gorzej:  – Przeprowadzone przez nas badania pokazują, że wielu młodych Greków nie wie nic o Holokauście. Cała ta część historii nie jest nauczana w szkole – zauważa badacz. W Grecji pojawiają się nadzieje, że serial telewizyjny „Bransoleta z ognia” ułatwi zwiększenie tej świadomości.

Źródła: 

Fabien Perrier

https://hellas.postsen.com/trends/246003/The-Bracelet-of-Fire-the-new-drama-series-which-brings-the-story-of-the-Jews-of-Thessaloniki-to-the-small-screen.html

https://ukdaily.news/in-greece-a-series-finally-evokes-the-fate-of-the-jews-of-thessaloniki-313355.html